Jedna od najvećih turističkih atrakcija u Srbiji je Tvrđava Golubac, koju je od završetka rekonstrukcije 2019. godine obišlo čak oko 600.000 turista. Prošla godina je po broju posetilaca bila rekordna i u ovom srednjovekovnom utvrđenju bilo je čak 172.000 posetilaca, a interesovanje od samog početka 2023. godine nagoveštava da će ova brojka biti premašena.
Korisne informacije pred put
Do Golubačke tvrđave se od Beograda stiže za oko dva sata vožnje, auto-putem do skretanja za Požarevac, zatim magistralnim putem preko Požarevca, Velikog Gradišta i Golubca. Udaljenost je 150 kilometara. Vožnja od Novog Sada ili od Niša do Golubačke tvrđave traje oko tri sata. Na putu do ove atrakcije možete da posetite tvrđavu Ram, Srebrno jezero, manastir Tumane. A ukoliko planirate dvodnevno putovanje, spisak mesta koje možete da obiđete postaje znatno duži…
Od 1. maja radno vreme kompleksa i tvrđave je od 10 do 17 časova, dok je ponedeljak neradni dan. Tokom jula i avgusta posete će biti moguće do 18 časova.
Arhitektura utvrđenja
Osnova Golubačke tvrđave prilagođena je konfiguraciji terena i čine je 9 kula koje povezuju bedemi i Palata. Na osnovu arhitekture i vremena gradnje uočava se osnovna podela utvrđenja na dva dela: Unutrašnje, sa najvišom Don-žon ili branič kulom, poznatom kao Šešir kula, i Spoljno, koje je u vreme ratova bilo prvo na udaru. Unutrašnje utvrđenje, odnosno njegov Gornji grad je po vremenu izgradnje najstariji, dok se narednim fazama i vremenu vladavine despota Stefana Lazarevića pripisuje izgradnja palate sa kulom koja je brani, i sistem kula i bedema spoljnog utvrđenja.
Čuvar Đerdapskog tesnaca
Golubačka tvrđava podignuta je na samom ulazu u Đerdapsku klisuru, na mestu gde Dunav najširi u svom toku prelazi u tesnac Karpatskih planina. Tvrđava je predstavljala važno srednjovekovno vojno pogranično utvrđenje, planski građeno zbog vojno-strategijskog značaja mesta. Odavde se lako mogao kontrolisati sav kopneni i vodeni put koji je povezivao istok i zapad, a strme i nepristupačne Ridanske litice, na kojima je izgrađena Tvrđava, i sama reka, bili su joj prirodna zaštita. Zbog ovakvog položaja, tokom XIV i XV veka, pogranične sile, Ugarska i Srbija, a potom i Otomanska imperija, borile su se da osvoje Golubačku tvrđavu jer su time sticali kontrolu i moć nad državnom granicom.
Golubije ime i legende
Prvi put u istorijskim izvorima Golubačka tvrđava se pominje 1335. godine kao utvrđenje sa ugarskom vojnom posadom. Iako je osnovana pre pomenute godine, ne zna se ko ju je i kada tačno podigao. Njeno ime na srednjovekovnim kartama ispisano je na različitim jezicima: Galambas, Galambocz, Colombazo, Columbaz, Columbarum, Taubersburg, Tawbenstein, Peristerin, Giwerdzinlik… i u svakom osnovu čini reč -golub. Misteriju imena objašnjavaju srednjovekovne legende, a jedna od najpoznatijih govori o osmanskom zapovedniku grada koji se zaljubio u lepu meštanku Golubanu. Odbijajući da uđe u njegov harem, Golubana je kažnjena tako što je okovana za stenu da bi se pokajala. Njeno odbijanje pokornosti turskom komandantu odvelo ju je u smrt. Po njoj, Tvrđava je dobila ime Golubac, a stena, koja i danas viri iz Dunava, nosi ime ”Baba-kaj” ( tur.” pokaj se”).
Golubacka tvrdjava danas
Tokom tridesetih godina 20. veka kroz Tvrđavu je probijen magistralni put kojim su oštećene obe kapije utvrđenja. Tek 70-ih godina istog veka utvrđenje je ušlo u sferu interesovanja naših istraživača, što je bilo podstaknuto izgradnjom hidroelektrane ,,Đerdap I”. Istraživački radovi vršeni su u više navrata, a izvedeni su i konzervatorsko restauratorski radovi pod nadzorom Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture. Republika Srbija je ovaj prostor 2011. godine proglasila Turisitičkim prostorom „Tvrđava Golubački grad“ koji je, zahvaljujući Projektu „Revitalizacija Golubačke tvrđave“ finansiranom iz IPA Fondova za 2011. i 2016. godinu, infrastrukturno opremljen, dok je sama Tvrđava rekonstruisana.
Od početka godine važe nove cene za posetu Golubačkoj tvrđavi, tako da odrasli ulaz u „zelenu“ zonu plaćaju 650 dinara, deca od 12 do 18 godina 100 dinara, dok je ulaz za decu do 12 godina, uz pratnju punoletne osobe, besplatan. Cena za penzionere je 350 dinara. Punoletne osobe mogu da posete i preostale zone Golubačke tvrđave, uz odgovarajuću doplatu.
