SPIŠKI ZAMAK: putovanje kroz vreme u srcu Slovačke

Envato

Spiški zamak, jedan od najvećih zamkovskih kompleksa u Evropi, izgrađen je početkom 12. veka kao romanička tvrđava na strmom brdu iznad reke Hornad u Slovačkoj. Strateški postavljen da štiti trgovačke puteve, zamak je vekovima bio središte političke i vojne moći regiona Spiš. U 13. i 14. vеку dobio je gotičke zidine i kapelu, dok su u 15. i 16. vеku porodice Zapolja i Čakj (Csáky) dodale renesansne palate, stvarajući veličanstven dvor. Požar 1780. godine progutao je zamak, ostavivši ga u ruševinama, a porodica Čakj ga je napustila. Od 1970-ih, restauracija je oživela njegovu slavu, a 1993. godine UNESCO je uvrstio Spiški zamak, zajedno sa Spiškom Kapitulom i Žehrom, na listu svetske baštine.

Envato

Danas je Spiški zamak pravi turistički raj, gde se istorija spaja sa zadivljujućim pejzažima. Ulazak kroz ogromnu kamenu kapiju vodi posetioce u svet srednjeg veka, gde se oseća duh vitezova i plemstva. Muzej unutar zamka, smešten u obnovljenim salama, čuva fascinantnu kolekciju – od koplja i mačeva do teških viteških oklopa iz 15. veka, uz retke zlatne posude porodice Zapolja i tapiserije sa njihovim grbom. Romanička kula, visoka 20 metara, nudi uzbudljiv uspon spiralnim stepenicama, a na vrhu se otkriva panorama – zelene doline, šume i obrisi Visokih Tatri u daljini. Gotička kapela Svete Elizabete, sa očuvanim freskama i kamenim oltarom, pruža trenutak tišine, dok renesansne odaje, sa rezbarenim tavanicama i ogromnim kaminima, dočaravaju raskoš banketa porodice Zapolja.

Envato

Zidine zamka, koje se prostiru dužinom od jednog kilometra, skrivaju tajne – podzemne prolaze, stare kovačnice i kuhinje sa očuvanim ognjištima, dostupne uz vodiča. Posetioci mogu istražiti arheološke ostatke, poput temelja starih stražarskih kula, ili se popeti na zapadni bedem za fotografije zalaska sunca. Leti, zamak oživljava kroz festivale: viteške borbe u punoj opremi, gde se sudaraju mačevi, privlače hiljade gledalaca, dok zanatlije pletu korpe ili kuju potkovice. Večernji programi uključuju koncerte barokne muzike pod bakljama, stvarajući magičnu atmosferu. Porodice sa decom uživaju u radionicama – od pravljenja glinenih pehara do učenja streličarstva. Na štandovima se nude slovački specijaliteti: „bryndzové halušky“ (knedle sa ovčijim sirom), pečeni kesten i medovina. Interaktivne ture sa virtuelnom realnošću omogućavaju posetiocima da „prošetaju“ zamkom iz 16. veka, videći dvorske plesove. Ulaznice koštaju 8 evra za odrasle, sa popustima za decu, a zamak je dostupan pešice (20 minuta od parkinga) ili električnim vozilom.

Envato

Oko zamka, turisti mogu da istraže niz fascinantnih destinacija. Spiška Kapitula, samo 3 kilometra dalje, poznata je kao „slovački Vatikan“. Njena katedrala Svetog Martina, iz 13. veka, očarava gotičkim vitražima, ogromnim zvonikom i orguljama koje još uvek sviraju na misama. Uska ulica sa kućama, obojenim u pastelne boje, vodi do biskupske palate, gde mali muzej čuva relikvije i crkvene rukopise. Posetioci mogu popiti kafu u obližnjem bistrou, uživajući u pogledu na katedralu. Žehra, 6 kilometara od zamka, dom je romaničke crkve Svetog Duha, čije freske iz 14. veka – sa scenama Poslednjeg suda i živim bojama anđela – ostavljaju bez daha. Crkva je okružena seoskim krajolikom, idealnim za kratku šetnju. Levoča, na 15 kilometara, pravo je renesansno blago. Gradska većnica, sa arkadama i freskama, izgleda kao palata iz Toskane, dok crkva Svetog Jakova krije 18-metarski gotički oltar majstora Pavla, čije rezbarene figure oživljavaju biblijske priče. U Levoči, turisti mogu probati domaće pivo u pivnicama ili kupiti rukotvorine – drvene igračke i vezene stolnjake – na pijaci.

Envato

Za avanturiste, Nacionalni park Slovački raj, 30 kilometara od zamka, prava je poslastica. Klisura Suča Bela, sa drvenim mostovima i vodopadima, nudi uzbudljive staze, dok put „Priky Doliny“ vodi kroz pećine i potoke, sa merdevinama pričvršćenim za stene. Park je raj za planinare, kajakaše i bicikliste, a zimi privlači skijaše na obližnje padine. Sve lokacije su dostupne automobilom (15–30 minuta vožnje) ili organizovanim turama iz zamka, uz vodiče koji pričaju engleski i nemački. Restorani u okolini nude domaće specijalitete, poput gulaša od divljači i kolača „trdelník“.

Spiški zamak nije samo spomenik – to je živo svedočenje prošlosti, okruženo prirodom i kulturom. Sa svojim zidinama, festivalima i obližnjim draguljima, pruža nezaboravan doživljaj svakom posetiocu.